به گفته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران داروهای کرونا کمیاب‌اند، داروی اصلی قارچ سیاه نایاب است. مسئولان توصیه کرده‌اند که از داروهای جایگزین استفاده شود. ۶۰ درصد داروخانه‌های ایران در آستانه ورشکستگی هستند.
علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران روز جمعه پنج شهریور به خبرگزاری ایسنا گفت در حال حاضر اصلی‌ترین مشکل مردم در ایران نبودن دارو است و وضعیت هرسال نسبت به سال‌های قبل “بدتر” می‌شود.
علاوه بر کمیاب بودن داروهای کرونا، بسیاری از داروهای غیرکرونایی نیز نایاب شده‌اند. داروی اصلی قارچ سیاه، بیماری مهلکی که اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مرگ شود، در بیمارستان‌ها وجود ندارد.
این در حالی است که قارچ سیاه در ایران در حال شیوع است. ایرج خسرونیا، رئیس هیات مدیره جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران روز پنجشنبه چهارم شهریور به خبرگزاری آناتولی گفته است که به موازات افزایش شمار قربانیان کرونا در ایران “برخی پزشکان و مسئولان بهداشت استانی از شیوع قارچ سیاه در چند بیمارستان تهران، مشهد و مازندران خبر داده‌اند که نگرانی شدید مردم را برانگیخته است.”
بیمارستان‌ها برای درمان بیماری قارچ سیاه به داروی “آمفوتیریسین بی” نیاز دارند که به گفته او کمبود جدی آن مشاهده می‌شود و در مواردی اصلا موجود نیست. او با ابراز نگرانی عمیق در این باره پیش‌بینی کرده است که با توجه به کمبود دارو در هفته‌های آینده احتمال افزایش شمار قربانیان این بیماری وجود دارد.
به باور مجید خسرونیا می‌شد آمار مرگ بر اثر کرونا در ایران را مهار کرد. او عدم واکسیناسیون به موقع را ۵۰ تا ۶۰ درصد در این رابطه موثر دانسته و به خبرگزاری آناتولی گفته است برخلاف برخی کشورها که توانسته‌اند با واکسیناسیون به موقع آمار مبتلایان را حتی “به صفر برسانند”، اما “مدیریت ناکارآمد” در ایران «وضعیت فعلی را رقم زد که با افزایش شمار مبتلایان و قربانیان مواجه هستیم».
داروهای جایگزین
با انتقادها از کمبود داروی قارچ سیاه، حیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و داروی ایران وعده داده است که داروی آمفوتریسین بی تا اوایل هفته آتی تامین می‌شود و از پزشکان خواسته فعلا بیماران مبتلا به قارچ سیاه را با داروهای جایگزین درمان کنند.
او به شفقنا گفته است که پزشکان « فرآورده های جایگزین همانند کسپوفانجین، وریکونازول، فلوکونازول و پوساکونازول در موارد دارای اندیکاسیون به عنوان جایگزین فرآورده آمفوتریسین بی لیپوزومال تجویز کنند.»
تاکنون ۱۰ بیمار مبتلا به قارچ سیاه در “بیمارستان امام خمینی” تهران، ۲۰ مورد در مازندران و ۲۰ مورد نیز در بیمارستان‌های “امام رضا” و “قائم” مشهد مشاهده شده است. به باور کارشناسان در این مورد نیز نمی‌توان به آمار رسمی اطمینان کرد و این احتمال وجود دارد که سرعت شیوع این بیماری بسیار سریع و شمار مبتلایان به آن بیشتر باشد.
وضع نابسامان داروخانه‌ها در ایران
در چنین شرایطی وضع داروخانه‌ها نیز خوب نیست. به گفته علی فاطمی ۵۲ درصد بازار داروی ایران در اختیار ۳۰۰ داروخانه دولتی و ۴۸ درصد دیگر در اختیار ۱۳ هزار داروخانه خصوصی است که در آستانه ورشکستگی هستند.
داروهای کمیاب و آن دسته از داروهای کرونا مانند “مانند اکتمرا” که تا حدودی موثر است، “فقط در داروخانه‌های دولتی توزیع می‌شود و در داروخانه‌های خصوصی تقریبا اصلا وجود ندارد.”
در دو ماه اخیرهمچنین کمبود سرم وضع را در بیمارستان‌ها وخیم کرده است. در حالی که به گفته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران “با یک برنامه‌ریزی صحیح می‌شد از کمبود سرم جلوگیری کرد.”
او به آمارهایی که سازمان‌های بیمه‌گر بر اساس تعداد نسخ داروخانه‌ها و میانگین دریافتی‌شان از بیمه‌ها ارائه می‌کنند، اشاره کرده و گفته است: «شاید نزدیک به ۶۰ درصد داروخانه‌های ایران از نظر درآمد و هزینه در نقطه سر به سر هستند؛ یعنی واقعا در آستانه ورشکستگی هستند و درآمدشان فقط هزینه‌هایشان را پوشش می‌دهد.»
عدم توزیع عادلانه
بر اساس همین آمار نزدیک ۱۰ تا ۱۵ درصد از داروخانه‌ها عملا ورشکسته‌اند و دخل و خرج‌شان منفی است. به گفته علی فاطمی که یکی از علل اصلی عدم توزیع عادلانه دارو، بین داروخانه‌های خصوصی و دولتی است.
او می‌گوید: «به هر حال ما ۱۳ هزار داروخانه خصوصی و ۳۰۰ داروخانه دولتی داریم. حال ۵۲ درصد بازار داروی ایران در اختیار داروخانه‌های دولتی است. ۴۸ درصد دیگر در اختیار ۱۳ هزار داروخانه خصوصی است و این اصلا متوازن نیست. اگر دولت می‌خواهد به داروسازان جوان کمک کند، بهترین کار این است که سهمش را واگذار کند و پایش را از فروش دارو بیرون کشیده و آن را به داروخانه بخش خصوصی واگذار کند. زیرا قیمت دارو در داروخانه دولتی و خصوصی یکسان است. تمرکز داروها در داروخانه‌های دولتی فقط باعث ازدحام می‌شود.»
علی فاطمی به یکی از نمونه‌های این سوء مدیریت اشاره می‌کند؛ هر روز بر تعداد شعبات داروخانه‌های دولتی اضافه می‌شود، بدون آنکه بتوانند داروی مورد نیاز مردم را تامین کنند.
نداشتن ذخایر استراتژیک
نایب رییس انجمن داروسازان ایران تاکید می‌کند که مشکل اصلی در بسیاری موارد نه تحریم و نه کمبود ارز، بلکه در وحله اول سوء مدیریت است که خود را پشت این دو عامل “پنهان” می‌کند.
به گفته او «در زمینه سرم مشکل نه ربطی به ارز داشت و نه به تحریم، بلکه مشکل مدیریتی بود». علی فاطمی همچنین به نبود یک دید و تفکر دراز مدت در برنامه ریزی ذخایر استراتژیک دارو در ایران اشاره می‌کند.
او از مسئولان خواسته این موضوع را جدی بگیرند و گفته است: «همانطور که هر کشوری برای مهمات، انبارهای مهمات دارد، باید انبارهای خاص نگهداری دارو هم دور از دسترس بمباران دشمن وجود داشته باشد. در بحث پدافند غیرعامل موضوع ذخایر دارو بسیار مهم است و باید جدی گرفته شود.»
