مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در آخرین ساعات شامگاه شنبه، ۱۹ سپتامبر، با انتشار بیانیه‌ای بازگشت تمام تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران را اعلام کرد. این به معنای فعال شدن "مکانیسم ماشه" و اعمال تحریم‌هایی است که به دنبال توافق هسته‌ای "برجام" تعلیق شده بودند.
وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که مهلت ۳۰ روزهای که برای به کار افتادن "مکانیسم ماشه" در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ وضع شده بود، اکنون به پایان رسیده و از این پس تمامی تحریم‌های تعلیق شده سازمان ملل علیه ایران به حالت قبلی برمی‌گردد.
وزیر امور خارجه آمریکا به طور رسمی از تمامی اعضای سازمان ملل متحد خواسته است که با پیروی از تصمیم آمریکا به طور کامل به اجرای تحریم‌ها علیه جمهور اسلامی پایبند باشند. او هشدار داده است کشورهای عضو سازمان ملل متحد که به "تعهدات خود در جهت اجرای تحریم‌ها" عمل نکنند، مسئول هستند و باید منتظر پیامدهای آن از سوی ایالات متحده باشند.
بیانیه می‌گوید هدف آمریکا کسب اطمینان از عدم دسترسی ایران به منافع امکاناتی است که مطابق قطعنامه‌های سازمان ملل برای این کشور ممنوع شده است.
وزیرخارجه آمریکا در پایان بیانیه گفته است که در روزهای آینده "رشته‌ای از اقدامات تکمیلی برای اطمینان از کارآیی تحریم‌های سازمان ملل متحد" اعلام می‌شود تا ناقضان تحریم‌ها به پاسخگویی و قبول مسئولیت وا دار شوند؛ و تصریح می‌کند: «سیاست فشار حداکثری آمریکا بر حکومت ایران تا زمانی که این رژیم به یک توافق جامع با ما نرسد و از تهدید و ایجاد بحران، خشونت و خون‌ریزی دست نکشد، ادامه خواهد یافت."
افزون بر این مایک پمپئو در پیامی توییتری بازگشت تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، "این بزرگترین حکومت حامی تروریسم و یهودستیزی در جهان" را خبری عالی برای صلح در منطقه دانست.
واکنش ایران
مجید تخت‌روانچی، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل، تصمیم آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌های گذشته شورای امنیت علیه ایران را محکوم کرد و گفت: «این ادعا هیچگونه مبنای حقوقی ندارد، باطل و بی‌اثر و کاملاً غیرقابل قبول است».
نماینده ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت گفت: «در واکنش به اقدام آمریکا، نه تنها هیچ یک از اعضای این شورا صلاحیت آن کشور برای فعال کردن روند بازگشت تحریم‌های گذشته را نپذیرفتند، بلکه از طریق نامه‌های انفرادی یا مشترک به رئیس شورای امنیت، ۱۳ عضو این نهاد، اعتبار حقوقی و مقبولیت نامه آمریکا را قاطعانه رد کردند».
زمانی که آمریکا پیش از این طرح بازگشت تحریم‌ها را به شورای امنیت ارائه کرد، ۱۳ عضو از ۱۵ عضو دائمی و غیردائمی شورای امنیت سازمان ملل، در نامه‌هایی مخالفت خود را با تصمیم ایالات متحده اعلام کردند.
تخت‌روانچی در نامه خود، یادآور شده است که "اعضای شورای امنیت با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ که طبق آن، فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هر گونه اثر حقوقی در حال یا آینده است".
مخالفت اروپا با بازگشت تحریم‌ها
کشورهای عضو توافق هسته‌ای، اعتقاد دارند که آمریکا با خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای، حق استفاده از "مکانیسم ماشه" را از دست داده است، اما ایالات متحده می‌گوید از آنجا که این کشور در امضای قطعنامه ۲۲۳۱ مشارکت داشته، همچنان می‌تواند به فعال‌سازی این سازوکار بپردازد.
روسیه و چین مخالفت خود را آشکارا با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اعلام کرده‌اند. دولت‌های بریتانیا، آلمان و فرانسه در نامه‌به شورای امنیت که جمعه ۱۸ سپتامبر، منتشر شد اعلام کردند تعلیق تحریم‌های ایران در چارچوب برجام، بعد از تاریخ ۲۰ سپتامبر ادامه خواهد یافت.
سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه که از امضاءکنندگان توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی (برجام) هستند، علیرغم مقاومت‌ها و مخالفت‌های ابرازشده از آمریکا خواهان آن شده‌اند، تحریم‌هایی که علیه ایران در چارچوب برجام به تعلیق درآمده‌اند، از تاریخ ۲۰ سپامبر به بعد نیز همچنان معلق بمانند.
