Iنشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به صورت مجازی و از طریق ویدئوکنفرانس از روز دوشنبه ۲۴ خرداد/ ۱۳ ژوئن برای مدت ۴ روز درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، برگزار شد REUTERS – Leonhard Foeger
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین روز جمعه ۳۰ خرداد/ ١٩ ژوئن، قطعنامه پیشنهادی ۳ کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تصویب کرد.این قطعنامه به رغم مخالفت چین و روسیه تصویب شد. این قطعنامه از ایران می‌خواهد که بی‌درنگ با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل کرده و امکان دسترسی آژانس به تمام سایت‌های هسته‌ای را فراهم کند.
این اولین قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران از سال ۲۰۱۲ است. منابع دیپلماتیک می‌گویند قطعنامه پیشنهادی که از سوی ۳ کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان، تهیه شده بود، با ۲۵ رأی موافق، ۲ رأی مخالف (روسیه و چین) و ۷ رأی ممتنع تصویب شده است.
شورای حکام روز قبل (پنجشنبه ۱۸ ژوئن) تلاش کرده بود در نشستی مجازی، علیه ایران قطعنامه صادر کند، اما این امر با مخالفت جمهوری خلق چین روبرو شد و ناکام ماند.
نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که به صورت مجازی و از طریق ویدئو کنفرانس از روز دوشنبه به مدت ۴ روز برگزار شد، به دلیل مخالفت علنی چین نتوانست تا پایان نشست دیروز درباره پرونده اتمی ایران و صدور یک قطعنامه توبیخی علیه این کشور به اجماع دست یابد. در نتیجه شورای حکام برای ادامه گفتگو و راًی‌گیری درباره قطعنامه پیشنهادی ۳ کشوراروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان، درخواست جلسه حضوری برای امروز (جمعه) کرد.
تصویب این قطعنامه در حالی است که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیشب در پیامی در توییتر نوشت: «راه حل قابل توافق ممکن است، اما قطعنامه آن را از بین خواهد برد.»
دیپلمات‌های حاضر در نشست دیروز شورای حکام به خبر گزاری رویترز گفته بودند که قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی با مخالفت آشکار چین روبرو شده است و با توجه به این موضوع که شورا ترجیح می‌دهد که قطعنامه ها با اتفاق نظر تصویب شود.یعنی زمانی که هیچ مخالفتی وجود نداشته باشد و رای‌گیری نیز انجام نشود، ادامه بحث در یک نشست حضوری ضرورت دارد.
این دیپلمات‌ها به خبرگزاری رویترز گفته‌اند در چهارمین روز نشست حکام در پنجشنبه ۱۸ ژوئن، چین صراحتاً با هر گونه قطعنامه‌ای علیه ایران مخالفت کرده بود و روسیه نیز گفته بود صدور قطعنامه ضرورت ندارد. لذا درباره این قطعنامه اجماع حاصل نشد و این موضوع باعث شده دبیر شورای حکام ناچار به برگزاری نشست حضوری در روز جمعه شود.
چین روز جمعه در بیانیه‌ای در این باره گفت: «برخی کشورها در حالی که نسبت به پیش‌نویس این قطعنامه مصمم بوده‌اند، مسئولیت این اقدام را بر عهده نمی گیرند. این یک نمونه از سیاست خودفریبانه بوده و کاملا غیر مسئولانه است. از نظر پکن این قطعنامه موضوعی کاملاً “غیراضطراری” است و اصرار بر تصویب آن ممکن است موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد و زمینه را برای فروپاشی کامل توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی فراهم کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود که به شورای حکام نیز ارائه شده از ممانعت ایران برای دسترسی به دو سایت هسته‌ای مورد تردید و فعالیت‌های هسته‌ای که احتمال می‌رود اعلام نشده باشد، “عمیقاً ابراز نگرانی” کرده است. در آستانه برگزاری نشست شورای حکام، وزارت امور خارجه ایران خواستار “واقع‌نگری” در خصوص پرونده ایران شده و هشدار داده که هرگونه “تصمیم غیرسازنده” در این نشست با “واکنش درخور ایران” روبرو می‌شود.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی سخنرانی دوشنبه گذشته و در نخستین روز آغاز نشست مجازی شورای حکام، گفت: «با نگرانی جدی می‌گویم که مدت بیش از چهار ماه است که ایران به ما اجازه دسترسی به دو مرکز را نداده و برای حدود یک سال است که در مباحثات محتوایی جهت شفاف‌سازی سوالات ما مرتبط با مواد هسته‌ای احتمالی و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای اعلام‌نشده مشارکت نکرده است.»
ایران به طور سیستماتیک دسترسی بازرسان آژانس به این دو سایت را رد می کند. گفته می شود که این دو سایت از جمله مکان هایی هستند که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل وجود آنها را فاش ساخته و با حمایت دولت دونالد ترامپ بارها بر آژانس فشار آورده که در باره این دو سایت تحقیق کند.
خبر گزاری ایرنا عصر پنجشنبه، ۱۸ ژوئن، سخنان کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژِی هسته‌ای را منتشر کرد که در آن آقای غریب‌آبادی دلایل تهران برای مخالفت با دسترسی به دو سایت هسته‌ای مورد نظر آژانس را تشریح کرده است. آقای غریب آبادی نوشته: «هیچ کشوری قلمرو خود را فقط براساس ادعاهای مستمر مطرح شده از سوی دشمن خود، به روی بازرسی‌ها باز نمی‌کند؛ حتی اگر بدیهی باشد که نتیجه، نادرست بودن این ادعاها را ثابت می‌کند.»
نماینده ایران در آژانس همچنین گفته: « این ادعاها به بیش از ۱۷ سال پیش (سال ۲۰۰۳ ) بر می‌گردد، هیچگاه اثبات نشده‌اند، از هیچ فوریتی برخوردار نبوده و هیچ خطر اشاعه‌ای نیز ندارند.»
وی همچنین تأکید کرده است« مواد مرتبط با این پروژه، از زمان نخستین روز راستی‌آزمایی در سال ۲۰۰۳، تحت مهر و موم آژانس قرار دارد.»
این قطعنامه در حالی تصویب شده است که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز گذشته در توییتی نوشته بود که صدور قطعنامه امکان یافتن راه حل را نابود می‌کند.
آقای ظریف در توئیتر نوشت: «ما چیزی برای پنهان کردن نداریم. بازرسی‌های انجام شده در ایران ظرف پنج سال گذشته بیش از تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. راه حل قابل توافق ممکن است، اما قطعنامه آن را از بین خواهد برد.»
بر رغم آنکه سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان می گویند قصد آنها از این قطعنامه نجات برجام است، بسیاری بر این باورند که تصویب این قطعنامه انتقادی می تواند موضع ایران در شورای امنیت را برای دفاع از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تضغیف کند. این قطعنامه توافق اتمی و برجام را در سطح بین المللی تأیید کرده است.
