تقریبا هیچ چیز قطعی نیست، نه از زمان احتمالی پایان بحران کرونا خبری قطعی هست و نه از میزان قطعی هزینهها و خسارات جانی و مالی که بر اقتصاد جهان و کشورهای درگیر کرونا تحمیل میشود، رقمی در دست است.
هرچه هست تخمینها و ارزیابیهایی است که آنها هم به سرعت در برابر ابعاد چند لایه و عمیق این بحران رنگ میبازند و مکرر و چند باره بازبینی میشوند.
وقتی نهادها و سازمانهای بین المللی، بحران ناشی از جهان گیر شدن کووید-۱۹ را حتی عمیقتر و اثرگذارتر از بحران سال ۲۰۰۸ معرفی کرده نسبت به شکلگیری بحران بیکاری هشدار داده و از احتمال منفی شدن رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۰ سخن می گویند، دیگر تکلیف اقتصاد نیمه جان ایران معلوم است که افتان و خیزان از پس تحریم و سوء مدیریتها، حال به دامن کرونا افتاده است.
اگر بخواهیم مهمترین بحرانهای اقتصاد ایران را فهرست کنیم مشخص میشود که آثار اقتصادی ناشی از بیماری کرونا تقریبا بر همگی این بحرانها اثر منفی خواهد گذاشت و روند این بحرانها را تسریع و تعمیق خواهد کرد.
نرخ منفی رشد اقتصادی یا رکود، تداوم نرخ تورم بالا، نرخ رشد نقدینگی فزاینده، نرخ بیکاری دو رقمی، بحران در عملکرد نظام پولی و بانکی و بحران صندوقهای بازنشستگی از جمله بحرانهایی است که در این فهرست جای میگیرند و از قضا بحران ناشی از شیوع کووید-۱۹ به نوعی بر آنها اثرگذار خواهد بود.
در این میان تشدید بحران بیکاری و تعمیق بحران صندوقهای بازنشستگی ابعادی فراتر از حوزه اقتصاد خواهند داشت.