خانهنشینی اجباری و بحرانی که بهدلیل شیوع ویروس جدید کرونا، جهان را درگیر خود کرده نابرابری حاکم بر جهان بیش از قبل نمایان کرده است و نشان میدهد چطور در دوران این همهگیری، سایه تبعیض پررنگتر میشود، چطور فقرا بیش از ثروتمندان و زنان بیش از مردان از ویروسی واحد آسیب میبینند و زندگی گروههای گوناگون در سلسله مراتب قدرت به یک اندازه دچار آسیب نمیشود.
زنان یکی از آسیب پذیرترین گروهها در زمانه همهگیری ویروساند. آنها چه در دوره شیوع ویروس و قرنطینه و چه پس از آن، بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرند و بیش از دیگران زیان میبینند.
همکلاسی باردارم این روزها دایم نگران اوضاع نامعلوم آینده است. مرتب میگوید که میترسد مجبور شود فرزندش را در چنین شرایطی به دنیا آورد و ماههای پایانی بارداری برایش به کابوس تبدیل شده است. معلم کلاسمان که دو دختر کوچک دارد و حالا، بهخاطر تعطیلی مدارس و مهدکودکها، از صبح تا شب با آنان وقت میگذراند، در مورد این روزهایش میگوید که بچهها مدام توقع بازی دارند و او ناچار است تمام ساعات روز در خدمت خواستههای آنان باشد و دیگر هیچ زمانی را مدرسه یا مهدکودک پر نمیکند و او کمی خسته است. البته گلایهای هم ندارد، بالاخره بچههای خودشاند، با اینحال معلوم است که این بار سنگین در خانه ماندن و قرنطینه و رسیدگی تماموقت به امور همه اعضای خانواده، که این روزها بیشتر بر دوش زنان افتاده، او را فرسوده کرده است.
کارهای خانه، که تا پیش از این زمان و توان زیادی از زنان میگرفت، حالا ناگهان چند برابر شده و خانهنشینی همه اعضای خانواده مسئولیتها و کار زنان را بهشکل چشمگیری افزایش داده است، از شستوشوی لباس، که این روزها چند برابر دیگر اوقات در همه خانهها انجام میشود، تا نظافت خانه و مکانها و سطوح مختلف و ضدعفونی آنها، که باید بیش از گذشته و احتمالا چند بار در روز انجام شود، بخشهایی که معمولا زنان مدیریت میکنند.
پختن وعدههای غذایی، که این روزها به عملی واجب تبدیل شده، دیگر وظیفهای است که سنگینتر از قبل شده است. رستورانها بستهاند، همه اعضای خانواده در خانهاند و امکان سفارش غذا از بیرون مهیا نیست. بنابراین، زنان موظفاند دستکم دو وعده در روز برای اعضای خانواده آشپزی کنند، آشپزخانه را مرتب کنند و ظرف بشویند. همه اینها مسئولیتهایی مهم و فرساینده است که در سراسر جهان، بر دوش زنان افتاده و در روزگار قرنطینه، چند برابر شده است.
در همین حال، گزارشهای زیادی منتشر شده است که نشان میدهد قرنطینه اجباری و ماندن در خانه به افزایش خشونت علیه زنان منجر شده است. در ترکیه، فرانسه و آلمان، آمار خشونت خانگی افزایش قابلتوجهی داشته است. گزارشهای منتشرشده در مورد وضعیت چین هم این مساله را تایید میکند که خشونت خانگی در ایام قرنطینه گاه تا بیش از سه برابر افزایش داشته است. در ایران هم بهگفته مدیرکل دفتر آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی، در یک ماه گذشته، تماسها با مرکز اورژانس اجتماعی بیشتر شده است.
خانهنشینی اجباری و گذراندن زمان زیاد در کنار یکدیگر، همراه با ترس از آینده و نامعلوم بودن وضعیت اقتصادی خانواده در پی کرونا، استرس و اضطراب بیشتری را در اعضای خانواده ایجاد کرده و در چنین شرایطی، مشخص است که زنان و کودکان قربانیان اصلی خشونت و بدرفتاری ناشی از استرس در خانوادهاند.