۱۸ فروردین، ۱۴۰۰

امید شکری: امنیت انرژی و تغییرات آب‌وهوایی؛ اصول اساسی برنامه جدید توسعه چین

 

چین به‌عنوان یکی از دو کشور عمده مصرف‌کننده انرژی، از دهه ۵۰ میلادی تلاش کرد تا مسیر صنعتی شدن را هدفمند دنبال کند

در برنامه توسعه جدید بارها از دولت خواسته شده تا شرایط لازم برای دستیابی به هدف انتشار حداقل کربن در افق ۲۰۶۰ را فراهم کند – Hector RETAMAL / AFP

شیوع ویروس کرونا و کاهش رشد اقتصادی در بعد جهانی، باعث شد اکثر کشورها برای رسیدن به اهداف برنامه‌های کوتاه‌مدت توسعه خود با مشکلات جدی مواجه شوند. با شروع واکسیناسیون در اکثر کشورهای مصرف‌کننده انرژی و بازگشت تدریجی ثبات به اقتصاد جهانی، می‌توان انتظار داشت که روند اجرای برنامه‌های توسعه کشورها به تدریج از سال آینده شتاب بیشتری بگیرد.

چین به‌عنوان یکی از دو کشور عمده مصرف‌کننده انرژی، از دهه ۵۰ میلادی و در اولین برنامه توسعه پنج ساله خود، تلاش کرد تا مسیر صنعتی شدن را هدفمندانه دنبال کند. برنامه پنج ساله اول توسعه چین (۵۷- ۱۹۵۳) یک استراتژی دوجانبه داشت؛ در استراتژی اول، هدف، رشد اقتصادی بالا با تاکید بر توسعه صنایع سنگین از جمله دارایی‌هایی مانند استخراج، ساخت آهن و تولید فولاد و دوم، تغییر جهت اقتصادی کشور از کشاورزی و حرکت به سمت فناوری (مانند ساخت ماشین) بود.

برنامه چهاردهم توسعه چین: ۲۰۲۵-۲۰۲۱

افزایش تاثیر تغییرات آب‌وهوایی و گازهای گلخانه‌ای در کنار افزایش میزان دی‌اکسید کربن، باعث شد تا در اسناد توسعه و برنامه‌های توسعه همه کشورها، مسئله تغییرات آب‌وهوایی و گذار انرژی، مورد توجه دولتمردان قرار گیرد. در روز پنج مارس ۲۰۲۱، دولت چین پیش‌نویس اهداف اصلی برنامه پنج ساله چهاردهم و چشم‌انداز بلندمدت ۲۰۳۵ آن را منتشر کرد که این دو سند توسعه، یک هفته بعد به تصویب کنگره ملی مردم رسید.

اهداف دیگر این برنامه توسعه پنج ساله، شامل تحقق توسعه پایدار و سالم اقتصادی بر پایه بهبود چشمگیر در کیفیت و کارایی و پیشرفت بزرگ در ایجاد یک نظام اقتصادی مدرن، برقراری یک سیستم بازاری با استاندارد بالا و شکل‌گیری سازوکار نوین اقتصادی با سطح بالاتر و بازتر؛ پیشرفت جدید تمدن زیست محیطی و رسیدن زندگی مردم به سطح جدیدی از رفاه تعیین شده است. با توجه به نقش انرژی در امنیت ملی و توسعه اقتصادی چین، اصول اساسی برنامه جدید توسعه چین در دهه آینده بر امنیت انرژی و سیاست زیست محیطی و توسعه پایدار بنا نهاده شد و برای اصلاحات ساختاری مدون در این حوزه‌ها تاکید بسیاری شده است. با توجه به مشکلات ایجاد شده در برخی کشورها برای محصولات چینی، در این برنامه بر کاهش وابستگی به بازارهای جهانی و افزایش نقش بازار داخلی تاکید خاص شده است.