در مقاله منتشر شده توسط روزنامه فارسی زبان ایرانی "مردم سالاری (دموکراسی)" در روز یکشنبه ، 4 اکتبر 2020 تحت عنوان "بحران قفقاز هنوز ادامه دارد ، تهدیدهای درگیری قره باغ برای ایران" ، سوالی در مورد آینده درگیری بین ارمنستان و آذربایجان مطرح شد و در صورت دستیابی به پیروزی دوم و گسترش مرزهای آن و پیامدهای آن بر امنیت ملی ایران.
این روزنامه می گوید: "پیروزی جمهوری آذربایجان در نبرد فعلی می تواند با گسترش مرزهای ایران با این کشور به حدود 130 کیلومتر" پایان یابد ، در زمانی که طول مرز فعلی 759 کیلومتر است. این روزنامه نگرانی ایران را از نظر تهدید امنیت ملی تهران در صورت تبدیل شدن آذربایجان به رقیب قدرتمند در مرزها ، تشریح می كند.
با توجه به این مقاله ، ما در زیر به نگرانی های ایران در مورد این بحران از نظر گسترش نفوذ آذربایجان و سناریوی تبدیل آن به یک قدرت منطقه ای در صورت پیروزی در درگیری با ارمنستان و همچنین با در نظر گرفتن روابط غیرمعمول آن با برخی از بازیگران منطقه می پردازیم.
ماهیت روابط ایران و آذربایجان
علی رغم روابط طولانی مدت بین ایران و آذربایجان که زمانی در یک امپراتوری واحد بودند ، و گرچه آذربایجان پایه ای بود که دین زرتشتی از آن به بقیه ایران کنونی راه یافت ، اما در حال حاضر با تنش مشخص می شود ، نه تنها از زمان ظهور رژیم جدید رنگ فرقه ای در سال 1979 بود ، اما قدمت آن به قرن نوزدهم برمی گردد که آذربایجان از ایران قاجار جدا شد.
خصوصاً از این زمان ، روابط به تدریج بدتر شد. به دلیل حساسیت شدید چارچوب ها و مقررات حاکم بر دو کشور ، علاوه بر تعدادی دیگر از عوامل جغرافیایی ، ملی ، اجتماعی ، منطقه ای و بین المللی. ایران زمام قدرت را در روحانیت در دست داشت ، در حالی که آذربایجان از سال 1920 تحت حاکمیت شوروی بود ، به این معنی که این دو رژیم کاملاً متفاوت هستند.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اواخر سال 1991 ، به نظر می رسید که آذربایجان با رویارویی مستقیم ، اعلام نشده و نهان با رژیم تهران روبرو است. چه کسی فراموش نکرده است که آذربایجان بخشی از ایران بوده است و تعداد آذری های "امروز ایران" بیشتر از تعداد ساکنان سرزمین مادری است.
محرک های تنش در روابط آذربایجان و ایران کاملاً مشهود است و هنگام صحبت در مورد موضوعات مشترک دو طرف ، سایه ای ایجاد می کند که برجسته ترین آنها مسئله درگیری بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ است. رژیم تئوکراتیک شیعه ایران درگیری خود با ارمنستان ، که مردم آن دین مسیحی را محکوم می کنند ، از آذربایجان که اکثر شیعیان نیز در آن ساکن هستند حمایت نمی کند. در پشت آن نگرانی هایی قرار دارد که رژیم در تهران تهدیدی برای خود و به طور کلی امنیت ملی ایران می داند ، که در زیر به آنها خواهیم پرداخت.
رژیم ایران نگران موفقیت الگوی شیعی سکولار همسایه است
با توجه به شکست داخلی که رژیم ایران از نظر اقتصادی ، اجتماعی و شرایط زندگی با آن روبرو است ، به ویژه از پایان جنگ با عراق (1980-1988) ، که دیگر توجیه انتظار برای آن نمی دهد ، و با اعتراض های مستمر ایرانیان ، رژیم ایران غرق در نگرانی در مورد گرایش ایران به تکرار تجربه آذربایجانی به صورت محلی ، حتی اگر جزئیات متفاوت باشد.
