جمهوری اسلامی ایران از اصرار و پایداری زنان برای تغییر وضع موجود کاملا آگاه است و از زنانه شدن زندان باکی ندارد-شبکه‌های اجتماعی
زنان ایران در سال ۹۸ سیاسی‌تر شده‌اند و بیش از سال ۹۷ در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی غیر مذهبی مشارکت کرده‌اند و بازداشت شده‌اند
بررسی شمار زندانیان سیاسی زن نشان می‌دهد که با برآمد حرکت‌های اجتماعی، از جمله در حرکت دانشجویی ۱۸تیر، جنبش سبز در ۸۸ و اعتراضات سراسری در دی ماه و همچنین آبان ماه ۹۸، تعداد زنان زندانی نیز افزایش یافته است.
در گزارش اطلس زندان‌های ایران اشاره شده است که زنان ایران در سال ۹۸ سیاسی‌تر شده‌اند و بیش از سال ۹۷ در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی غیر مذهبی مشارکت کرده‌اند و بازداشت شده‌اند.
زنان ایرانی در سال گذشته برای مبارزه با حجاب اجباری نیز حقوق کارگران، مجازات‌های شدیدی تحمل کرده‌اند که شدت و تراکم آن در دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. افزون بر آن، این گزارش تایید می‌کند که تا تیر ۹۷، از هر ۱۰ زنی که دستگیر شده‌اند، ۶ تن آن‌ها فعالیت مذهبی داشتند، درحالی که درسال گذشته از میان هر ۱۰ زن، تنها یک زن به دلایل مذهبی بازداشت شده است.
این آمارها حاکی از آن است که فعالیت زنان غیرمذهبی در زمینه‌های متفاوت و نیز حساسیت سیاسی و اجتماعی آنان افزایش یافته است. امروز جمهوری اسلامی ایران از اصرار و پایداری زنان برای تغییر وضع موجود کاملا آگاه است و از زنانه شدن زندان باکی ندارد.
نگاهی تاریخی
اولین زندانی سیاسی زن ایران در دوران معاصر، راضیه ابراهیم‌زاده، عضو حزب توده ایران بود. او در دهه ۱۳۲۰ شمسی چند بار دستگیر شد و در مجموع ۵ سال در زندان ماند. در دوران جنبش چریکی پس از بهمن ۱۳۴۹، زنان بسیاری به آن نهال نوپا که تحت تاثیر بن‌بست سیاسی دیکتاتوری محمدرضاشاه و برخی تحولات و رویکردها در جنبش چپ جهانی پدید آمد، پیوستند و بسیاری از آنان دستگیر شدند. زینت میرهاشمی، رقیه دانشگری و اشرف دهقانی از آن جمله‌اند، و اعظم طالقانی نیز به دلیل باورها و فعالیت‌های مذهبی در آن سال‌ها زندانی و شکنجه شد.
موج وسیع شرکت زنان در انقلاب ۵۷ نه تنها روشنفکران و دانشجویان، بلکه لایه‌های متوسط و طبقات فرودست جامعه را درگیر خود کرد. حضور فعال زنان در تحولات اجتماعی و در بدنه و رهبری نیروهای سیاسی مختلف، منجربه بزرگترین موج شرکت زنان در فعالیت‌های سیاسی در تاریخ معاصر ایران شد، و سرکوب‌های دهه ۶۰، به دستگیری واعدام شماری از آنان انجامید. زندان‌های سراسر کشور، به ویژه اوین، قزل‌حصار و گوهردشت، مملو از زنان عضو و هوادار سازمان مجاهدین خلق و نیروهای سیاسی مختلف چپ در آن دوران بود.
آمار زنان در دو زندان
بنا به گزارش تارنمای سرخط، هم اکنون در دو زندان اوین در تهران و زندان قرچک ورامین، ۵۴ زندانی سیاسی زن حضور دارند که ۳۸ تن از آنان در اوین در بندند. از مجموع آنان، ۲۸ نفر بین ۵ تا ۲۵ سال حکم حبس گرفته‌اند. این آمار، زندانیان سیاسی زن در شهرستان‌ها را دربر نمی‌گیرد؛ از جمله زینب جلالیان، زندانی سیاسی کُرد که به حبس ابد محکوم است و اکنون در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه به‌سر می‌برد.
اتهامات زنان زندانی را می‌توان در چند گروه طبقه‌بندی کرد؛ از جمله هواداری از گروه‌های سیاسی مثل سازمان مجاهدین خلق و هواداری از گروه‌های سیاسی کُرد که بیشترین محکومیت‌ها را تحمل می‌کنند، و مخالفت با حجاب اجباری یا «دختران خیابان انقلاب» که مخالفت علنی آنان با یکی از پایه‌های نظام، موجب محکومیت‌های طولانی برای آنان شده است.
گروه دیگر، زنان وکیل دادگستری هستند که به دلیل فعالیت‌های مدنی وحمایت از زندانیان سیاسی دیگر در بندند. بخش بزرگی از دستگیری‌ها نیز به شرکت‌کنندگان در اعتراضات سراسری دی ماه ۹۶ و آبان ماه ۹۸ و حمایت از فعالیت‌های کارگری تعلق دارد. گروه دیگری از زنان نیز به علت فعالیت‌های محیط زیستی دستگیر شده‌اند، و دست آخر، فعالیت‌های مذهبی مستقل، که حکومت آن فعالیت‌ها را بر ضر یا رقیب خود محسوب می‌کند.
این نوشته می‌کوشد تا از زنان زندانی‌ای که کمتر در رسانه‌ها مطرح شده‌اند، نام ببرد.
اتهام هواداری از گروه‌های سیاسی
مریم اکبری منفرد: اتهام او «اقدام علیه امنیت ملی، تبلیغ علیه نظام و محاربه» ذکر شده است و بر آن مبنا، به ۱۵سال زندان محکوم شده است. ۴ تن از اعضای خانواده او از هواداران سازمان مجاهدین بوده‌اند و در دهه ۶۰ اعدام شده‌اند. قاضی صلواتی در دادگاه به او گفته است:«تو جور خواهر و برادرانت را می‌کشی.»
گروهی از زنان به این اتهام حکم‌های سنگین گرفته‌اند؛ از جمله فاطمه مثنی که به ۱۵ سال حبس، و زهرا زهتاب‌چی، جامعه‌شناس و پژوهشگر، که به ۱۰ سال زندان محکوم شده است. سکینه پروانه، زندانی سیاسی کُرد، به ۵سال زندان و پریزاد حمیدی‌شفق، زندانی سیاسی به دلیل فعالیت در یکی از گروه‌های مخالف نظام، نیز به پنج سال محکوم شده است.
مخالفت با حجاب اجباری
صبا کُرد‌افشاری، در زمان دستگیری ۲۰ ساله، فعال مدنی و مخالف حجاب اجباری است. او به حکم سنگین ۱۵سال زندان محکوم شده است. مادر او راحله احمدی نیز به دلیل اعتراض به صدور حکم دخترش بازداشت شد. چنین حکم سنگینی برای مخالفت با حجاب اجباری، و نیز با سخنانی که این هفته امام جمعه‌های أصفهان خطاب به رئیس پلیس آن شهر مبنی بر لزوم نا‌امن کردن فضا برای «بدحجابان» عنوان کرده است، نشان می‌دهد که موضوع «حجاب» و حقوق زنان، خواسته و ناخواسته، به «چشم اسفندیار» حکومت تبدیل شده است.
وکلا و دانشجویان زندانی
سهیلا حجاب، متولد ۱۳۶۹، وکیل دادگستری و فعال مدنی اهل کرمانشاه، به ۱۸ سال حبس محکوم شده است. اتهامات او «تشکیل گروه در راستای حقوق زنان» و «درخواست رفراندوم و تغییر قانون اساسی» است. او هم‌اکنون در زندان قرچک محبوس است و به گفته خودش، «در سال ۹۹ هنگام خروج از دادگاه، توسط ماموران سپاه مورد ضرب و شتم» قرار گرفته است. حتی بازجوی سابقش او را با موهایش به روی آسفالت خیابان کشیده و سوار ماشینی کرده است و از همان جا او را به زندان قرچک منتقل کرده‌اند.
ارس امیری، دانشجوی دانشگاه کینگستون بریتانیا، به ده سال زندان محکوم شده است و اکنون در اوین به‌سر می‌برد. اتهام او «اداره و تشکیل شبکه براندازی نظام» است. او در نامه‌ای به ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه، اعلام کرده است که به دلیل رد پیشنهاد ماموران وزارت اطلاعات به همکاری، محکوم به حبس شده است.
کنشگران محیط زیست
نیلوفر بیانی، ۳۳ ساله، کنشگر محیط زیست، به ده سال زندان محکم شده است. او با موسسه حیات وحش میراث پارسیان همکاری داشته است که خود آن موسسه با دولت روحانی کار می‌کرده است. دو هفته پس از بازداشت او، جسد کاووس سید امامی در سلولش پیدا شد. جاسوسی از مراکز نظامی از طریق دوربین‌هایی که برای فیلمبرداری از یوزپلنگ آسیایی نصب شده بود واستفاده از جواز شکار و یا تردد در حوالی مراکز هسته‌ای، اتهاماتی است که به این گروه از فعالان محیط زیست نسبت داده شده است. دستگیری و حبس این گونه کنشگران، نشان از مخالفت نظام با هرنوع دخالت‌گری مدنی و کنشگری دارد؛ حتی در مورد محیط زیست که به نظر می‌رسد اساسا سیاسی نیست.
معترضان دی‌ماه و آبان‌ماه
رضوانه احمد‌خانبیگی، از معترضان آبان ماه، به ۶ سال زندان محکوم شده است. مریم علیشاهی با پسرش نیز به همین اتهام دستگیر، و به ۵ سال زندان محکوم شد. سپیده قلیان با همین میزان محکومیت، به دلیل حمایت از اعتراضات کارگران نیشکر هفت‌تپه در زندان محبوس است. سمیرا‌هادیان و مژگان اسکندری، هر دو از معترضان آبان‌ماه هستند و هر دو در قرچک به‌سر می‌برند. زینب همرنگ، معلم بازنشسته و کنشگر مدنی، در دی ماه ۹۸ در خانه‌اش دستگیر، و به ۶ سال زندان محکوم شد. سپیده فرهان، کنشگر مدنی و از معترضان اعتراضات سراسری دی ماه، به دو سال زندان محکوم شد. زهره سرو به دلیل فعالیت در اینستاگرام بازداشت، و به سه سال زندان محکوم شد. او پس از انتقال از قرنطینه به بند عمومی قرچک، به کرونا متبلا شد.
اتهامات مذهبی
مرجان داوری، مترجم، هم‌اکنون در زندان قرچک محبوس است. اتهام او برگزاری کلاس و ترجمه کتاب فرقه «اکنکار» بوده است و ابتدا به اعدام محکوم، و سپس با حکم تجدید نظر به ۲۵ سال زندان محکوم شده است. «اکنکار» جنبشی معنوی است که ادعا می‌کند اعضایش به تجربه آنچه پیروانش آن را «نور و صوت الهی» می‌نامند، قادر خواهند بود. به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی ایران هر رقیبی در زمینه مذهبی را تحمل نمی‌کند و باورمندان به آیین‌های دیگر و فعالیت‌های مستقل مذهبی (از باورمندان به آیین بهاییت گرفته تا دراویش، نوکیشان میسحی، یا حتی جنبش‌های از قبیل اکنکار) با شدیدترین محکومیت‌ها روبه‌رو می‌شوند.
نتایج گزارش سالانه اطلس نشان می‌دهد که تعداد زندانیان مذهبی زن در سال گذشته کاهش یافته است. برخلاف آمار پیشین که نشان از دستگیری و محکومیت هیچ مردی در پیوند با دفاع از حقوق زنان نداشت، اکنون نزدیک به ۳۰ درصد از کسانی که برای دفاع ازحقوق زنان حکم زندان گرفته‌اند، مرد هستند. این امر نشان از افزایش آگاهی جامعه و تایید این واقعیت است که حقوق زنان، حقوق بشر است.
